“Café Rembrandt: Iconische café op de grote Markt van Zoutleeuw gezien door de ogen van 98-jarige Georgette”

Georgette Smeesters is een rasechte Leeuwenaar  die vroeger het café Rembrandt uitbaatte. Ze is 98 jaar. Ik contacteerde haar naar aanleiding van de verkoop van het ING-gebouw dat vlak naast haar huis gelegen is.

In een artikel uit ‘Het Nieuwsblad’ dat druk gedeeld werd op sociale media, kunnen we lezen dat er historisch gezien geen gebouwen tegen de Lakenhalle gebouwd waren. We vroegen ons af hoelang ze er dan wel stonden, en wat de geschiedenis ervan is. Hoe staan de mensen die er nu wonen of die er een garage huren in één van de achterliggende gebouwen tegenover de plannen van het gemeentebestuur? Enkelen van hen hebben mij gecontacteerd omdat ze niet te spreken zijn over de manier waarop ze een en ander moeten vernemen via de pers. Het betreft immers hun garage, hun woonplaats, hun leef- of werkomgeving.

Ik ga dus op bezoek bij Georgette Smeesters, de vrouw die het best geplaatst is om uitspraken te doen over de geschiedenis van de bewuste gebouwen.Want deze bewoonster van het gebouw ‘Café Rembrandt' mag dan wel 98 jaar oud zijn, ze is goed ter tale en weet perfect wat er leeft in Zoutleeuw en hoe het er vroeger was. En haar leven is verbonden met het gebouw waarin ze woont, met het café in het stadje Zoutleeuw.

Ik word hartelijk ontvangen door Georgette. Haar dochter Ginette zit er bij samen met haar echtgenoot en Marianne, medewerkster van Familiehulp,  is aan het werk terwijl ik mijn vragen stel. Meteen krijg ik een kop koffie aangeboden, hartelijk en gastvrij zoals het de uitbaatster van een chic café betaamt.

Op mijn openingsvraag: ‘Hoe gaat het met u?’, krijg ik meteen een duidelijk antwoord.  

‘Ik ben gelukkig in mijn eigen huis, verzorgd door de verpleegsters en de thuiszorgdiensten, men zorgt voor mijn eten en ik blijf hier zolang ik kan’, voegt ze er gedecideerd aan toe.

Georgette werd geboren in 1925 in de Schipstraat en woonde tijdens de eerste 7 jaar van haar leven in de Koepoortstraat, waar haar ouders een kleine boerderij hadden. Haar vader kocht de grond gelegen naast de Lakenhalle die werd betaald met de opbrengst van de verkoop van hun boerderij. Toen ze haar eerste communie deed, woonde ze al in de woning op de Grote Markt van Zoutleeuw, waar ze tot op de dag van vandaag woont. Het huidige  gebouw staat er dus ongeveer van 1932, een 90-tal jaar. Voor die tijd stond er trouwens ook al een huis op, zoals je kan leren uit foto’s in oude boeken.

Deze recente geschiedenis kan je niet zomaar met een pennentrek wegwuiven, dus we vroegen haar naar haar verhaal.

Haar vader had het idee om alles op het gelijkvloers in te richten. Zowel de zaak als de leefruimte is erg handig gebouwd en één van de redenen waardoor Georgette nog gelukkig thuis woont. Het voorste gedeelte bevat nog steeds een volledig ingerichte café, perfect onderhouden, waar je zonder moeite opnieuw kan starten met het uitbaten ervan. Georgette is terecht  bijzonder fier op haar café, waar ze haar hele leven in gewoond en gewerkt heeft.

De inrichting van het café stamt ongeveer uit het jaar 1972 en sindsdien is er niet veel veranderd. Het was niet altijd zo. Georgettes vader ging in de zomer werken als metser, en in de winter hielp hij in het café dat haar moeder uitbaatte. Toen was de voorste ruimte in 2 stukken verdeeld. Het ene deel was een winkel waar elektriciteits-artikelen werden verkocht en het andere deel was café. De achterkant, waar nu 2 garages liggen, was toen nog niet van hen. Pa vroeg aan toenmalig burgemeester Fineau om een uitgang voor zijn kruiwagen naar achter te krijgen. Hij kreeg die toestemming, en later kocht de familie het achterste stuk van de gemeente. Nu staan er garages op.

Georgette droomde ervan om als jong meisje ‘Naad’ te studeren en ze wilde in deze richting later les geven. Daarom wilde ze naar Tienen gaan voor haar opleiding, maar door het uitbreken van de oorlog, gingen haar plannen niet door. Toch kreeg ze een opportuniteit via een hoedenmaakster, Florinne Arnauts, die zelf stopte en haar overhaalde om de zaak verder te zetten. Ze verwees Georgette naar een zaak in Sint-Truiden, waar Georgette leerde om hoeden te maken. Georgette was pienter en leerde veel door te kijken, en toen ze 16 jaar was, besloot ze om haar eigen zaak in Zoutleeuw te openen.

Ze was niet meerderjarig, daarom ging haar pa naar de rechtbank om haar meerderjarig te laten verklaren. Zo niet kon ze geen BTW-nummer verkrijgen.

Toen dat lukte, ging Georgette met haar tante naar Brussel naar Mevrouw De Spiegeleere op de Rue De Midi, waar ze haar materialen kocht. Deze uitstapjes naar onze hoofdstad, maakten veel indruk op een meisje van een kleine stad in die tijd.  Tegelijk deed ze veel inspiratie op in de chique handelszaken. Georgette maakte de hoeden en mensen kwamen van ver voor haar vakmanschap. De vrouwen hadden toen elk 2 hoeden nodig. 1 voor in de week en voor zondag. Werk genoeg dus voor de jonge Georgette!

Op haar 22e  trouwde ze met Marcel en ze kregen 2 dochters, Yvette en Ginette. Toen de oudste dochter 18 jaar werd, sloten ze de elektriciteitswinkel en lieten ze het café maken door een gespecialiseerde firma uit Maaseik, die prachtig en degelijk werk verrichtte. Dit was erg spectaculair voor de inwoners van Zoutleeuw: op minder dan een week tijd werd het café luxueus ingericht met donkerbruin houten meubilair en bijpassende lusters. De toog is impressionant met een koperkleurige tapkraan. Een sfeervolle verlichting in de glazen kasten achter de toog maakte het geheel af. Meteen was het gedaan met hoeden maken, er was gewoon geen tijd meer voor.  Samen met haar man baatte Georgette het café uit. Voor die tijd was het één van de mooiere drankgelegenheden, waar zelfs veel cafés in Sint-Truiden niet zo mooi waren ingericht als Café Rembrandt.  Georgettes moeder zorgde voor haar eten en voedde mee haar dochters op. Ginette herinnert zich dat ze leerde koken van haar oma.

Georgette stond ondertussen fulltime achter de toog.

De #Metoo beweging was iets waar ze in die tijd nog niet van gehoord hadden. Maar als cafébazin die door omstandigheden voor een groot stuk de zaak moest dragen, stonden zij én haar dochters hun mannetje. Ze had zelfs een matrak gekregen van een bevriende rijkswachter om zich te verdedigen, mocht dat nodig zijn. Georgette liet zich niet doen en men respecteert haar! Vele anekdotes kan ze vertellen over het reilen en zeilen in het café in Zoutleeuw, over de vele kilometers die ze dagelijks stapte. Een klant berekende ooit dat ze dezelfde afstand had gestapt tijdens haar leven tot dat moment als wanneer ze rond de wereld had gestapt. Ze vertelde over de drukte tijdens uitbundige kermissen, over de hoogdagen van het café waar ze heel haar carrière, haar leven in gewerkt en gewoond heeft. Over de markante en soms beruchte figuren die het café bezochten, raakt ze maar niet uitgepraat.

Het café sloot ongeveer 25 jaar geleden. Georgette wou er niets aan veranderen. Ze wil het gebouw niet verkopen, al had ze de kans daartoe. Ze heeft een gouden bod gekregen en geweigerd. Geld is immers ook niet alles.

Alles staat er nog zoals op de dag dat ze stopte. Tot vorig jaar zat Georgette dikwijls vooraan in het café, in de zomer met de deur open en was er altijd wat te beleven op de markt. Die tijden zijn helaas voorbij. Sinds de sluitingsgolf die samenvalt met de vergroening van de markt, is er niet veel meer te beleven voor haar. De poetsvrouw komt er bij staan en merkt op: ‘Dat is voor haar spijtig..’

Georgette had het wel voorzien. Toen men haar vertelde over de plannen voor de Grote Markt vreesde ze al dat de vergroening het karakter van Zoutleeuw voorgoed zou veranderen en ze noemde dit ‘het afbreken van het stadje’. De tijd geeft haar gelijk tot nu toe, vanuit haar perspectief gezien. Er is voor haar momenteel weinig te beleven op de Grote Markt van Zoutleeuw.

Het is duidelijk dat de geschiedenis van Café Rembrandt onlosmakelijk verbonden is met het verhaal van Georgette en haar familie. Haar verhaal geeft ons een inzicht in de geschiedenis van Zoutleeuw en de Leeuwenaars, en hoe het gebied is veranderd door de jaren heen. Als bewoonster van de Grote Markt heeft Georgette een uniek perspectief op de veranderingen die de stad heeft doorgemaakt en is ze goed geplaatst om uitspraken te doen over de plannen van het gemeentebestuur.

Het oude Zoutleeuw is niet meer. Georgette is er nog wel. Ik ben blij met haar verhalen. We hopen met haar dat we binnenkort haar honderdste verjaardag kunnen vieren. In haar prachtige ‘Café Rembrandt'.

Annemie Humblet.